Herdenking slachtoffers ramp ‘Brandaris’
De KNRM en onze Stichting Museumreddingboot hebben op 23 oktober j.l. gezamenlijk stilgestaan bij de ramp met de ‘Brandaris’. Precies een eeuw geleden verging de eerste motorreddingboot van Terschelling met man en muis.
Bij het boothuis van de KNRM op West vond een korte plechtig- heid plaats waarbij een plaquette werd onthuld met de namen van alle Terschellinger redders die tijdens deze en eerdere reddingacties zijn omgekomen. Van de ‘Brandaris’ (I) waren dat Steven Wiegman, Albert Tot, Ferdinand Kies en Rink Dijkstra.
Daarna gingen de uitgenodigde families van de nabestaanden scheep met de huidige ‘Brandaris’ en met de reddingboten ‘Arie Visser’ en ‘Frans Hogewind’, waarop de Nederlandse vlag halfstok hing. De ‘Graaf van Bylandt’ van Vlieland voer ter begeleiding mee. Op zee werden honderd witte anjers uit- gestrooid. Dat waren, met het luiden van de scheepsbel en een minuut stilte waarbij de motoren waren uitgezet, bijzonder indrukwekkende momenten!
Oefenen met de KNRM; slepen en redden
Op 8 oktober brachten de Raad van Toezicht en de directie van de KNRM een werkbezoek aan de stations op Terschelling. Het gezelschap werd door de reddingboot ‘Arie Visser’ uit Harlingen opgehaald. Daar werden alle bobo’s in het bekende KNRM-overlevingspak gehesen.
Onderweg kwam de ‘Frans Hogewind’ haar collega tegemoet. In het Schuitengat zat de ‘Brandaris’ zogenaamd aan de grond. Tirza Ricker, opstapper bij de KNRM, maar bij ons ook in functie als schipper op de ‘Brandaris, sprong in een overlevingspak vanaf de ‘Brandaris’ overboord, werd opgevist door de ‘Arie Visser’ en met een deel van de gasten weer op de ‘Brandaris’ afgezet. Daar wist Tirza het gezelschap te bewegen ook te water te gaan; gelukkig was zee kalm.
Het hele gezelschap ging uiteindelijk overboord en werd daarna opgevist door de ‘Frans Hogewind’.
Oefenen met de KNRM
Om nieuwe bemanningsleden van de reddingboot ‘Arie Visser’ vertrouwd te maken met het beleggen van een sleeptros en het slepen van een object, is er in juli geoefend met de ‘Brandaris’, die fungeerde als schip-in-nood. Geesje en Aike Lettinga volgen het vanaf het achterdek, terwijl Evert van Urk aan het roer staat.
Demonstraties op het strand in 2021 afgelast
De demonstraties met de klassieke reddingroeiboot op het strand van Terschelling zijn in 2021 in verband met Corona afgelast.
Winterklussen
De ‘Brandaris’ was van 4 tot en met 22 december op de werf van SRF in Harlingen. Daar kreeg ze een gesloten waterkoeling in plaats van de beunkoeling, een dynamo om stroom tijdens de vaart op te wekken en een nieuwe toiletinstallatie met vuilwatertank. Daarnaast werden een aantal andere klussen uitgevoerd. Ze kwam vlak voor kerst op Terschelling terug en kon de bemanning nog tijdig de kerstilluminatie aanbrengen. Na de feestdagen moesten er nog diverse werkzaamheden gebeuren. De bedrading van de nieuwe dynamo gaf sluiting en moest verbeterd worden, de keerkoppeling aan de BB-motor moest van nieuwe pakkingen worden voorzien. Dat is een lastige klus in een krappe ruimte, maar Geert van Gameren, student aan het Maritiem Instituut Willen Barentsz en schipper Aike Lettinga hebben dat geklaard. In de werkplaats gingen Evert van Urk en Douwe Tot aan de gang met het onderhoud en het opnieuw verven en lakken van de dek-inventaris.
Opnieuw naar Harlingen
In maart gaat de “Brandaris” opnieuw naar Harlingen omdat de schippers vinden dat de SB motor (nog) schoner moet draaien. Een expert moet vaststellen of dat komt omdat de dieselpomp niet honderd procent functioneert of dat de nieuwe verstuivers nogmaals moeten worden gecontroleerd. Omdat de dieselpomp mee moet naar een gespecialiseerde werkplaats in Groningen is het handiger om naar Harlingen te varen en daar de monteur te laten komen, dan een monteur met servicewagen twee keer naar Terschelling over te laten komen. Als de dieselpomp de oorzaak van het euvel is moet die of worden gereviseerd of door een nieuwe worden vervangen. Startmotor De beide motoren van de “Brandaris” starten op een 12 Volts startmotor. Tegenwoordig zijn motoren allemaal op 24 Volt ingesteld. Het oude type van 12 Volt is bijna niet te krijgen. Mochten we een probleem met één van onze huidige startmotoren krijgen, dan is Leiden in last. Daarom leek het ons gewenst om uit te zien naar een reserve exemplaar. Martien Seinen vond een gereviseerde motor op de werf van Kramer in Zaandam. Die hebben we besteld maar dat kostte wel € 700, ex btw!
Terugblik op een ijzige winterweek
Vanwege de ijsvorming in de haven van Terschelling kreeg onze stichting op 6 februari van bemanningsleden van de reddingboot ‘Arie Visser’ van de KNRM het verzoek, of de ‘Brandaris’ stand by kon zijn om bij alarm de ‘Arie Visser’ uit het ijs naar open water te brengen.
De ‘Arie Visser’ loopt bij ijsvorming het risico dat het koelwatersysteem verstopt raakt. Een vergelijkbare situatie dwingt Rederij Doeksen om bij ijsgang beide snelboten uit de vaart te halen. Onze schippers reageerden positief en brachten de ‘Brandaris’ dezelfde dag naar de KNRM-steiger. In de dagen daarna ging het sneeuwen en moest het schip steeds sneeuw- en ijsvrij worden gemaakt. Door de groeiende ijsvorming werd op 12 februari besloten een oefening te houden met het ‘bevrijden’ van de ‘Arie Visser’. Zowel de bemanning van de ‘Arie Visser’ als van de ‘Brandaris’ hebben dat als uitermate nuttig en leerzaam ervaren.
Er werden bovendien tal van fraaie foto’s gemaakt. De foto van de sleep, van ons bestuurslid Marcel van Berkel, kwam als foto van de dag in de digitale nieuwskrant Shipping Newsclippings van 14 februari te staan. Met een oplage van 43.300 gaat deze krant de hele wereld over en is het lezersbestand een veelvoud. De Leeuwarder Courant had op 12 februari een artikel over de oude stalen reddingboten die op de verschillende stations ‘van stal’ waren gehaald omdat de moderne reddingboten niet door het ijs kunnen varen. Zo doet de ‘Suzanna’ dienst in Harlingen.
Omrop Fryslân had een radio-interview met schipper Aike Lettinga, Terschelling TV had een interview met schipper Vincent Terpstra van de KNRM en met ‘onze’ Aike Lettinga. Op zondag 14 februari was de ijsgang echter zodanig toegenomen dat de ‘Brandaris’ amper van haar ligplaats kon komen en het ijs niet voor de ‘Arie Visser’ kon breken. De schipper heeft de stand by hulp daarop moeten afmelden, maar niet voor lang. Het echte werk moest toen nog beginnen.
