‘Brandaris’ viert in 2023 haar eeuwfeest
De ‘Brandaris’ (II) zal in 2023 haar honderdjarige leeftijd bereiken. Zoals bekend volgde onze ‘Brandaris’ de eerste motorreddingboot van Terschelling op, die ook ‘Brandaris’ heette, en die in 1921 met man en muis verging. Het was de in Amsterdam gevestigde Stichting Hulp na Onderzoek, die kort na het vergaan aan de NZHRM een vervangende nieuwbouw schonk. En die liep dus een eeuw geleden van stapel.
Dit zal op bescheiden wijze gevierd worden op 19 maart. Dat is de dag dat de “Brandaris” honderd jaar geleden op Terschelling kwam binnenvaren. De “Brandaris” zal op 19 maart weer binnenvaren en afmeren aan de steiger en vervolgens die dag open zijn voor ieder die aan boord een kijkje wil komen nemen.
Ook zal de ‘Brandaris’ op 2 juni afmeren bij het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers in Den Helder, tezamen met haar eveneens honderdjarige halfzuster, de reddingboot ‘Dorus Rijkers’. Daar zal worden herdacht dat het Dorus Rijkers Fonds ook honderd jaar bestaat. Dit Fonds, dat aanvankelijk is opgericht om steun te bieden aan armlastige oud-redders, heeft onze Stichting bij de diverse restauraties van onze drie historische reddingboten in belangrijke mate financieel gesteund. Beide boten zijn door het Dorus Rijkers Fonds uitgenodigd om onderdeel te zijn van de festiviteiten in de oude Juttersstad.
Reparatie tent stuurkap
De Brandaris voldoet inmiddels aan alle eisen van de zevenjaarlijke CVO-keuring. De schippers constateren echter dat bij bepaalde toerentallen van de motoren er een ondefinieerbare trilling optreedt. Gezien het aantal draaiuren in de loop der jaren is het wenselijk de beide schroefassen te trekken voor inspectie. Dit moet op een werf gebeuren en kan een pittige reparatie worden.
De tent over de cockpit is door een gulle sponsor meegenomen voor reparatie van enkele kleine gaatjes en om gewassen en weer geïmpregneerd te worden bij een bij hem bekende zeilmaker! Volgens schipper Aike Lettinga zijn de kobben (meeuwen op z’n Terschellings) schuldig aan de gaten. “Ze zitten bovenop de kap om krabben en mosselen leeg te pulken. En dan gaan ze met hun scherpe snavel wel eens door het doek,” Tenslotte wordt gezocht naar een verbetering van het elektrische circuit. Door een combinatie van dynamo voor laadstroom, verdeling, opslag en gebruik treden af en toe storingen op.
Statietrap voor de ‘Rutgers van Rozenburg’
De “ Jhr.J.W.H. Rutgers van Rozenburg” ligt weer veilig onder haar wintertent op de stallingtrailer bij de Museumwerf. Om de tent te monteren en ook om werkzaamheden aan boord uit te voeren, werd altijd een laddertje tegen het schip gezet om aan boord te klauteren. Dat was verre van ideaal, om over veiligheid maar te zwijgen. Op verzoek van de schippers is door het Terschellinger bedrijf TripHek een heuse statietrap met leuning gemaakt, die naast het schip kan worden geplaatst. Het is voor onze vrijwilligers nu veel comfortabeler om met gereedschap of materialen aan boord te gaan.
De roerkoning van de ‘Rutgers’ lekt nog steeds en regelmatig smeren en de pakking aandraaien voldoen niet meer. Groot onderhoud is hier noodzakelijk. De nieuwe buitenboord-koelwaterleiding lekt ook nog steeds, maar dat kan staande op de trailer niet worden verholpen. De schippers stellen voor dit voorjaar op de werf in Harlingen te hellingen, om dit euvel definitief te (laten) verhelpen. Het schip kan dan tevens in een verse laag antifouling worden gezet.
Een wens van de bemanning is om een grotere en betrouwbare navigatieplotter te installeren, want de huidige voldoet niet. De ‘Rutgers’ vaart, net als de ‘Brandaris’ trouwens, vrijwel continu in niet-betond vaarwater, dat steeds aan verandering onderhevig is. Een actueel ‘lijntje’ op een goed afleesbaar scherm is dan ook zeer welkom en bevordert de veilige vaart.
‘Brandaris’ klaar voor honderdste verjaardag
De ‘Brandaris’ ligt sinds april weer op haar vaste stek na een afwezigheid van een kleine vijf maanden. Ze ligt er als een zonnetje bij na de voltooiing van de laatste restauratiebeurt. We zijn onze sponsors en bemanningen dan ook dankbaar dat ze deze ‘operatie’ mogelijk hebben gemaakt. De werf Multiship Holland in Harlingen leverde vakwerk. De afrekening was overeenkomstig de offerte. Omdat het schip voor deze beurt volledig gestript moest worden, was dit een mooie gelegenheid de navigatieapparatuur overzichtelijker in de cockpit in te bouwen.
Sierik Visman en Evert van Urk hebben een fraai instrumentenpaneel gemaakt. Onder de stuurkap staan radar, plotter, dieptemeter, marifoons enz. nu ‘verdekt’ opgesteld. Tevens is de bedrading van de apparatuur nagekeken en opnieuw geordend en gezekerd door Arjan Sipma. De lekkage van de stuurpomp werd verholpen. De uitlaatpijpen zijn voorzien van nieuwe flenzen en opnieuw gemonteerd. Twee accu’s waren aan vervanging toe en werden door Arjan en Tom geïnstalleerd. Ook moest de poelie van de dynamo worden bijgesteld. Zo zijn er toch nog heel wat zaken zaken aangepakt, nadat de ‘Brandaris’ weer terug op station was.
‘Brandaris’ bijna weer een beauty
Onze stichting heeft de ‘Brandaris’ in 2012 in handen gekregen en daarna is het sloopwerk ten behoeve van de restauratie bij Scheepswerf Talsma in Franeker begonnen. Doel was destijds om het schip in jaren-vijftig gedaante terug te brengen en er een monument op de havenkant van Terschelling van te maken. Dat was in de beginfase uit financieel oogpunt het maximaal haalbare. Bovendien waren de motoren kapotgevroren en niet meer gangbaar te maken.
Tijdens de restauratie op de werf werd voor sponsoren en andere geldgevers, de pers en relaties waaronder het gemeentebestuur, een informatiebijeenkomst georganiseerd. Bij die gelegenheid werden er door een relatie voor een vriendenprijs twee identieke Kromhoutmotoren aangeboden. Dat paste natuurlijk even niet in ons restauratieplaatje, maar zo is van het één het ander gekomen en uiteindelijk is de ‘Brandaris’ dan toch een varend schip geworden.
Omdat de ‘Brandaris’ in beginsel niet als varend schip zou worden ‘opgeknapt’, moesten er nadien jaarlijks tal van restauraties en verbeteringen worden aangebracht. Waar destijds volstaan was met goedkopere en eenvoudiger oplossingen, brak ons dat op, omdat het schip relatief veel onderhoud vergde. Te veel. Het schip zou grondig gestraald moeten worden, een plaat in het dek moest nog worden vervangen en de rubberen stootrand rond het schip was niet op het varend bestaan berekend. Daarom werd besloten voor een grondige aanpak. Deze laatste en kostbare restauratiefase is door de schippers grondig voorbereid en medio november ging de ‘Brandaris’ geheel onttakeld naar Multiship Holland in Harlingen. Deze werf dacht de klus begin februari geklaard te hebben, maar door uitval van personeel door Coronabesmettingen en uitgelopen vakanties is het een maand later geworden. Het resultaat mag er zijn!
Vroegetijdige casco-keuring
Omdat we wettelijk verplicht zijn om het schip eens in de zeven jaar CVO te laten keuren, hebben we besloten die keuring naar voren te halen. Anders zou de ‘Brandaris’ over anderhalf jaar opnieuw drooggezet moeten worden. Nu, na de grondige straalbeurt, was dat een uitgelezen moment.
Op 3 januari (ordernr. 20220001!) kwam keurmeester Robin Hoekstra van Bureau Scheepvaart Certificering Lelystad het schip keuren. Dat leverde slechts enkele puntjes onder de waterlijn op waar de lasser nog even bij langs moest. De zandstrook moest over een lengte van een meter worden versterkt, zodat we de ‘Brandaris’ straks, tijdens oefenin- gen met de KNRM, weer met een gerust hart kunnen laten ‘stranden’. De aanvullende veiligheidkeuring zal deze zomer plaatsvinden.
Vroegetijdige casco-keuring
Omdat we wettelijk verplicht zijn om het schip eens in de zeven jaar CVO te laten keuren, hebben we besloten die keuring naar voren te halen. Anders zou de ‘Brandaris’ over anderhalf jaar opnieuw drooggezet moeten worden. Nu, na de grondige straalbeurt, was dat een uitgelezen moment.
Op 3 januari (ordernr. 20220001!) kwam keurmeester Robin Hoekstra van Bureau Scheepvaart Certificering Lelystad het schip keuren. Dat leverde slechts enkele puntjes onder de waterlijn op waar de lasser nog even bij langs moest. De zandstrook moest over een lengte van een meter worden versterkt, zodat we de ‘Brandaris’ straks, tijdens oefenin- gen met de KNRM, weer met een gerust hart kunnen laten ‘stranden’. De aanvullende veiligheidkeuring zal deze zomer plaatsvinden.
Laatste fase restauratie van start
Wanneer u dit leest ligt de ‘Brandaris’ geheel onttakeld in de loods van Multiship in Harlingen voor de laatste fase van de restauratie, die in 2012 is ingezet. Omdat destijds de financiën voor de restauratie zeer beperkt waren en het schip als een monument op de wal zou worden gezet, is volstaan met het waterjetten van de huid. Nu het schip echter varend op zout water in bedrijf is, blijken de verflagen onvoldoende te hechten en is het noodzakelijk het hele casco uitwendig grondig aan te pakken door het te gritstralen en in een tweecomponenten verfsysteem te zetten. Hiervoor moest het schip op Terschelling worden onttakeld. Alles wat aan dek los en vast zit is gedemonteerd.
De grootste klus was het afnemen van de masten, maar dankzij de hulp van Dirk Hoekstra met behulp van zijn mobiele kraan ging dit vlekkeloos. Maar antennes, misthoorn, ruitenwisser, zoeklichten, springnet, klimnet, reddinghaak, peilstok, vaarboom, reddingboeien, banken, borden, fender, schoorsteen kachel, lichtkoepels in dek, teakhouten vlonders in de cockpit, railingdraden en tal van leidingen moesten worden weggenomen. Dat was heel veel werk dat vooral de schippers Evert van Urk en Sierik Visman en onze (oud)-WBS’ers voor hun rekening hebben genomen. Ook het ankerspil is losgekoppeld omdat het apart zal worden gestraald. De ankerkettingen zullen worden vernieuwd.
Dit alles is mogelijk dankzij gelden van onze sponsoren: Mienskipfonds van de provincie Fryslân, de jubilerende Beurtvaart Nederland, de Familievereniging Eschauzier, het Dorus Rijkers Fonds, de stichting Hulp na Onderzoek, de Gemeente Terschelling, Stichting De Leeuwenberg, de stichting Vrienden van de Motorreddingboot Brandaris en diverse (kleine) giften van particulieren.
Ook vanuit onze Stichting hebben we uiteraard ‘spaargeld’ ingebracht. Tenslotte mag niet worden vergeten er een grote inzet is van al onze vrijwilligers. We hopen dat de Brandaris deze laatste fase glansrijk zal doorstaan. De kans bestaat natuurlijk dat er ook tegenvallers kunnen komen hoe goed ook alle werk tevoren is ingeschat. In dat geval wordt het duimen in verband met ons banksaldo, al hebben we enige reserve. In januari hopen we het schip weer naar Terschelling te kunnen varen.
