Reddingboot ‘Brandaris’ assisteert KNRM in het ijs

Hoewel de dooi reeds had ingezet en aan de vaste wal het schaatsijs zeer onbetrouwbaar was geworden, dreven op de Waddenzee en in de haven van Terschelling nog zware ijsvelden en oogde het als een Siberisch winterlandschap. Bovendien zorgde de vochtige lucht boven het ijskoude water voor dichte mist.

Uitgerekend op dat moment moest er met spoed een patiënt naar de wal. Noodgedwongen bleef de ziekenhelikopter aan de grond en dus gingen de piepers af bij de KNRM. Maar niet alleen daar: ook de bemanning van de ‘Brandaris’ liep deze dagen met een pieper op zak. Onze 98 jaar oude stalen schroefboot, met Tirza Ricker, Aike Lettinga en Evert van Urk als bemanning, ploegde een bevaarbare weg naar buiten, waarin de ‘Arie Visser’ – met patiënt – veilig kon volgen.

In Harlingen werd de Terschellinger boot door de voormalige reddingboot ‘Suzanna’ (ook al van staal en net als de ‘Brandaris’ van Kromhoutmotoren voorzien) opgevangen. Zeker op de terugreis vanaf de Slenk bleek de hulp van de ‘Brandaris’ vanwege het pakijs onontbeerlijk. Het telefoontje van de plaatselijke huisarts achteraf, waarin de bemanning hartelijk werd bedankt voor de inzet, heeft onze bemanning bijzonder goed gedaan.

Het waren dagen waarin de ‘Brandaris’ zich, mede dankzij de geoefendheid van onze bemanning en de prettige samenwerking met de KNRM, een zeer nuttige stand by boot voor de Reddingmaatschappij heeft getoond. (foto: Geesje Lettinga)

Omvangrijke werfbeurt ‘Brandaris’

Begin december gaat de ‘Brandaris’ voor enkele weken naar de werf SRF in Harlingen. Een kostbare ingreep, want er moet het nodige worden aangepast aan techniek en installaties. Het karakteristieke uiterlijk van ons vlaggenschip zal er niet onder lijden, maar het saldo van onze bankrekening wel. Wat moet er zoal gebeuren:

Koelsysteem

De ‘Brandaris’ heeft bij de installatie van de beide Kromhoutmotoren een zogenaamde beunkoeler in het vlak onder de machinekamer gekregen. Dat is een grote bak met allemaal buisjes waar het zeewater langs kan stromen om het warme koelwater van de motoren in de buisjes te koelen. Over het algemeen voldoet deze constructie, maar in de Waddenzee hechten larven van mossels en oesters zich tussen de buisjes. Door de groei van de larven wordt het koelsysteem aangetast en kan de temperatuur van de motoren oplopen. Daarom is het helaas noodzakelijk dit koelsysteem te vervangen door een andere constructie. Dat kan met een z.g. gesloten systeem. Zo zullen er onder het vlak tussen de kimkielen lange buizen worden gemonteerd die voldoende koelvermogen opwekken. want ook de koeler moet uit de beun worden verwijderd en het vlak moet op die plaats worden dichtgelast. Werk voor vakmensen dus.

Vuilwatertank

In verband met de voortschrijdende milieuvoorschriften is het gewenst dat de ‘Brandaris’ wordt voorzien van een vuilwatertank. Tot nu werd vuilwater in zee geloosd zoals dat nog bij veel schepen gebeurt. Door het verwijderen van de koeling elementen uit de beun, kan deze omgebouwd worden tot een vuilwatertank met een capaciteit van ca. 300 liter. Er moeten aansluitende leidingen worden aangelegd en er moet een pomp komen om de inhoud in een septic-tank aan de wal te kunnen pompen. Ook dit karwei zal bij de komende werfbeurt worden aangepakt.

Toilet

Toen de ‘Brandaris’ in 2015 met varende gasten ging varen bleek een toilet noodzakelijk. Er is daarop door onze motorenleverancier Niels Mulder een toilet geïnstalleerd zoals dat in de watersportsector gangbaar is. Helaas voldoet dat nu niet meer vanwege het intensieve gebruik. Er worden echter ook zaken gedeponeerd die in de nevenstaande afval emmer thuis horen. De pomp die de toiletinhoud moet vermalen liep steeds vast. De schipper moest de zaak dan demonteren, schoonmaken en weer gangbaar maken. Een vies karwei! Daarom is besloten een betere toilet-installatie te plaatsen met pomp en vermaler zoals die in de (grote) beroepsvaart gangbaar is. Alleen de pomp kost al € 1400. De toiletpot met stortbak is van het type zoals die in woningen gangbaar is. Er komt een zoetwatertank van ca. 200 liter voor de voeding van de stortbak. Het toilet zal nu worden aangesloten op de vuilwatertank.

Roerkoning

De roerkoning van de ‘Brandaris’ vertoont ernstige lekkage. Waarschijnlijk is er sinds het schip in 1966 uit de dienst bij de KNZHRM is genomen, nooit meer naar dit onderdeel gekeken. De hele constructie moet uitelkaar worden gehaald want enkele onderdelen zijn ‘ingevreten’. In het ergste geval moeten nieuwe onderdelen door de werf worden gedraaid. Het demonteren wordt grotendeels op de werf uitgevoerd met schipper Aike Lettinga en enkele andere vrijwilligers onder leiding van onze technische adviseur Martien Seinen.

Radar Brandaris bewijst zijn dienst

Vrijdag 22 oktober moest de ‘Brandaris’ naar Harlingen om haar bilgewater te laten opzuigen bij een gespecialiseerde inrichting voor vuilwater.

Met een vrolijk zonnetje voer de ‘Brandaris’ met de schippers Aike Lettinga, Sierik Visman en Evert van Urk de haven uit, maar na een half uurtje werden ze overvallen door potdikke mist. Op sommige plaatsen was het zicht slechts 50 meter. Omdat er ook nog andere scheepvaart was werd het vaarwater Blauwe Slenk gemeden en de recreatieroute gevolgd.

Op het radarscherm waren de tonnen goed te zien, maar er waren ook nogal wat jachten onderweg en die waren niet altijd even duidelijk met hun te varen koers. Veiligheidshalve stond één bemanningslid op het voorschip op de uitkijk. Het raam van het spatscherm op de cockpit sloeg om de havenklap dicht met mistdruppels en moest steeds aan de buitenkant met een trekker worden schoongemaakt. Het is maar goed dat de ‘Brandaris’ met radar is uitgerust, want zonder deze apparatuur had de reis niet gemaakt kunnen worden.

Op de terugweg was de mist opgetrokken. Gezien de ervaring in de mist werd een ruitenwisser node gemist. Schipper Floris Haan had er nog wel eentje van een oude Jeep liggen en die werd aan de onderkant van het spatscherm gemonteerd. Arjen Sipma zorgde voor de elektrische aansluiting. De scheepshoorn van de ‘Brandaris’ is weliswaar nog de originele, maar zo schor dat er nauwelijks geluid uit kwam. Schipper Aike Lettinga verving een deel van het binnenwerk met het membraam van de identieke scheepsfluit van de ‘K.F. Sluys’, ook een voormalige reddingboot van de KNZHRM, eigendom van Jan Heuff. Die was overbodig op zijn schip. Een proefopstelling met een compressor in de werkplaats van de Zeevaartschool leverde een prima geluid. Tijdens de werfbeurt in december wordt een vaste compressor geïnstalleerd.

De ‘Brandaris’ als huwelijksbootje

Bruidspaar zeer enthousiast over unieke trouwlocatie

Op zaterdag 12 september voer de ‘Brandaris ‘feestelijk’ gepavoiseerd de haven van West uit met aan boord een huwelijkspaar met familie en de ambtenaar van de burgerlijke stand van Terschelling. Omdat in verband met de Coronavoorschriften niet alle familieleden mee aan boord konden, voer de ‘Jhr.J.W.H. Rutgers van Rozenburg’, ook al feestelijk versierd, al bijboot mee. In het vaarwater Oosterom werd geankerd en kwamen de beide boten naast elkaar. Daar werd het huwelijk voltrokken. Helaas kwam er wel een regenbuitje over en was de terugtocht door de aantrekkende wind voor de gasten op de ‘Rutgers’ wat minder comfortabel. Het huwelijkspaar – zoon en kersverse schoondochter van onze vrijwilligers Geesje en Aike Lettinga – toonde zich echter zeer tevreden over.

Corona-perikelen drukken stempel op vaarseizoen museumreddingboten

Lees meer in de nieuwsbrief van september 2020.

Zware stormen laten ‘Brandaris’ steigeren langszij de steiger

De stormen van de afgelopen maanden hebben het water in de haven van West-Terschelling niet onberoerd gelaten. Zeker bij harde wind uit zuidelijke richtingen ligt onze haven onbeschut. Bij een uitgaand tij kunnen de golven dan hoog oplopen. Dat gebeurde voor het eerst dit jaar op 15 januari, maar onze vrijwilligers hadden zich er goed op voorbereid. Dikke stootwillen waren uit voorzorg aan de steiger vastgezet en een extra zware landvast naar voren uitgebracht. “Dit touw is zo sterk, daar kan de ‘Brandaris’ wel aan hángen”, zei schipper Aike Lettinga geruststellend. Dat hebben we gemerkt: terwijl de boot in het hevigst van de storm wel twee meter op en neer steigerde, hielden de trossen het met gemak en liep de boot geen schrammetje op. Tussen twee haakjes: vroeger ging de ‘Brandaris’ juist met dit soort weer naar buiten om mensen te redden terwijl wij nu in het holst van de nacht zorgelijk vanaf een ondergelopen Willem Barentszkade kijken hoe de boot zich houdt, terwijl ze aan de steiger ‘gewoon’ maar wat ligt te deinen...