‘Brandaris’ te boek

De man die het initiatief nam om de ‘Brandaris’ van de sloop te behoeden, onze secretaris Jan Heuff, schrijft een boek over de ‘Brandaris’. Dat wordt niet zomaar een boek want hij is diep in de archieven gedoken om na te gaan hoe de initiatieven en discussies zijn geweest bij de ontwikkeling van de eerste Nederlandse motorreddingboten. De allereerste was de ‘Jhr. J.W.H. Rutgers van Rozenburg’ in 1907, de tweede de ‘Brandaris (1)’ in 1910 die in 1921 met man en muis is vergaan. Daarna kwam de huidige ‘Brandaris’ in 1923. In het boek zullen de drie levens van deze befaamde oude dame worden beschreven: reddingboot, motorjacht en excursieschip.

Ook de ontwikkelingen van het reddingstation Terschelling in het begin van de vorige eeuw – de overgang van roeiend naar gemotoriseerd redden – krijgt de nodige aandacht. Verwacht wordt dat het boek medio 2019 zal verschijnen. Een aantal sponsoren waaronder het provinciale Mienskipfonds maken de realisatie financieel mogelijk. We houden uiteraard de vinger aan de pols en zullen ook in de komende Nieuwsbrieven verslag doen van de wording en komst van het boek! Bij de eerste de beste zoektocht in de archieven van de Reddingmaatschappij in Haarlem duikt gelijk een grote verrassing op: over de ‘Scheveningse boot’ nog wel! (Ja, ook over de ‘Brandaris, maar dat komt later...) Scheepsbouwer Daan Goedkoop, die is 1910 met de N&ZHRM in onderhandeling is over de bouw van de eerste ‘Brandaris’, krijgt als afsluiting in een brief van secretaris Hendrik de Booy van de N&ZHRM de ietwat korzelige vraag, waarom hij uit de ‘courant’ moet vernemen dat Goedkoop twee reddingboten heeft geëxporteerd, zonder dat hij ze voor verscheping even heeft kunnen bekijken. De baas van de Kromhoutwerf antwoordt dat de boten qua uitvoering en afmetingen gelijk zijn aan de ‘Scheveningse boot’. Die heeft hij twee jaar eerder voor de Reddingmaatschappij gebouwd, dus die is De Booy immers wel bekend. De naam van deze boot? ‘Jhr. J.W.H. Rutgers van Rozenburg’! Onze ‘Rutgers’ blijkt dus nog twee zusjes te hebben! Gebouwd in opdracht van de Argentijnse marine en uitgerust als reddingboot, alleen niet met een benzinemotor, maar met een Kromhout gloeikopmotor. Wie weet varen ook die nog! Het zou een zoektocht waard zijn...

Code oranje en code geel voor de Schumacher

Voor de ‘Secretaris Schumacher’ waren in 2018 vier demonstraties gepland maar de tweede moest in verband met slecht weer en code oranje van het KNMI worden geannuleerd. De overige drie verliepen uitstekend. Bij de eerste demo in Oosterend was fotograaf Roel Ovinge aanwezig die ons een fantastische serie foto’s deed toekomen.

Bij de laatste demo bij West aan Zee was de Duitse fotograaf Mannfred Büttke met echtgenote uit Hannover aanwezig en maakte een prachtige fotoreportage. Tijdens de evaluatie-bijeenkomst in november met veel vrijwilligers, werden deze foto’s getoond. (zie onze website!) De ‘Schumacher’ heeft de afgelopen zomer in de loods van de Museumwerf gestaan en verblijft daar ook deze winter. Voor zowel de boot als de lanceerwagen is dat een behoud. De loods en het terrein van de ter ziele gegane Museumwerf is ons door de Gemeente Terschelling ter beschikking gesteld. We delen deze faciliteit met de Terschellinger roeivereniging. Deze vorm van samenwerking voldoet uitstekend. Een punt van zorg is het ontbreken van een verzorger van boot en wagen. Enkele bestuursleden doen weliswaar het hoognodige, maar er is iemand nodig die het materiaal wil vertroetelen. Als het niet lukt om iemand daarvoor te vinden, kunnen we binnen afzienbare jaren niet verder met de demonstraties! Hiervoor geldt inmiddels dus code geel!

Internationale erkenning station Paal 8

Het KNRM-reddingstation van Paal 8 heeft in november in Noorwegen de IMRF-Award ontvangen. Deze omderscheidng wordt toegekend aan het reddingstation dat volgens de IMRF de zwaarste reddingsacties heeft volbracht. Deze nominatie geldt voor reddingstations uit de hele wereld.

De redders van Paal rukten op 29 oktober 2017 bij zware storm uit naar een schip dat boven Terschelling met ingeslagen ramen van het stuurhuis niet verder kon. Ze waren als eerste ter plaatse. De ‘Arie Visser’ van West assisteerde met de verbinding met een sleepboot.

De tweede actie vond plaats in februari van dit jaar. Toen werden bemanningsleden van de visserkotter ‘ZK 80’ tijdens een Oosterstorm (windkracht 8 à 9) onder ijselijke omstandigheden gered. De kotter was bij het Westgat nabij Schiermonnikoog gestrand. Andere reddingboten konden door de geringe waterstand niet bij de pechvogel komen. De redders van West hadden na deze barre tocht het ijs op hun pakken en sommigen licht bevroren ledematen!

Grote beurt ‘Rutgers van Rozenburg’

Na vijftien jaar trouwe dienst op Terschelling werd het tijd voor groot onderhoud van deze bejaarde dame uit 1907. De bemanning had het scheepje weliswaar steeds puik onderhouden, maar nu werd het tijd voor een fikse beurt. Dat werd uitgevoerd door Jachtwerk Dijkstra in EE nabij Dokkum.

Hier werd het schip gestript en gestraald. Een surveyor inspecteerde het casco en uit zijn rapportage bleek dat de huid op enkele plekken erg dun was geworden. Er moesten derhalve meer nieuwe platen ingezet worden dan was voorzien. In het onderwaterschip aan de achterkant was dat een lastige klus: het roer, het roerframe en de schroef moesten worden gedemonteerd om de ronde beplating in de schroeftunnel aan te brengen. Ook bleek dat de zelfloospijpen moesten worden vervangen.

Doordat lopende het onderhoud bleek dat het verstandig was meer beplating te vervangen, doorkruiste dat de planning van de werf voor andere klussen. Daar kwamen ziekte van personeel en stagnatie in de aanlevering van materialen en onderdelen bij, waardoor de ‘Rutgers’ aanzienlijk langer op de werf moest blijven dan was gepland. De vrijwilligers hebben in deze periode bergen ondersteunend werk verzet. Evert van Urk schilderde met vaste hand de (lange) naam weer op de boeg. De ‘Brandaris’ nam vanaf mei de zeehondentochten van de ‘Rutgers’ over. Op 9 juli was onze ‘Rutgers’ weer als nieuw terug op station.

Kontje van de ‘Brandaris’ is af

De ‘Brandaris’ had vroeger altijd een muis op de kont, dat is een stootkussen van gevlochten touw gevuld met kurk. Schipper Aike Lettinga vond die kale achterkant maar niks en kende een relatie uit zijn tijd van het Visserijmuseum die een pasklare muis voor de ‘Brandaris’ kon maken. Aldus geschiedde en vanaf het voorjaar is het kontje van de “Brandaris’ aangekleed. Een geschenk van het echtpaar Lettinga! Hulde en dank!

‘Brandaris’ vlaggeschip Reddingbootdag Lelystad

In Lelystad wordt sinds enkele jaren de Nationale Historische Reddingbootdag door de KNRM Lelystad georganiseerd. Dit jaar was dat op 17 juni. Een kleine twintig voormalige reddingboten uit het hele land kwamen naar deze bijeenkomst. De schepen zijn dan open voor bezichtiging en maken de volgende dag rondvaarten met betalende gasten. De recettes zijn bestemd voor de KNRM en de bestrijding van de kosten.

De ‘Brandaris’ was daar voor de tweede keer en stond pontificaal afgebeeld op de voorpagina van het programmaboekje. Bij het begin van de gezamenlijke afvaarten kwam de Loco-commissaris van de Koning in Flevoland, gedeputeerde Michiel Rijsterman, aan boord. Hij gaf het startsein door de trossen van de ‘Brandaris’ los te gooien en mee te varen. Zelden is dat door een man in pak met das gebeurd… Er kwamen circa 22.000 bezoekers naar dit evenement.